Hamas’ın siyasi lideri İsmail Haniye’nin İran’ın başkenti Tahran’da uğradığı suikast sonucu öldürülmesi, gergin olan bölgedeki tansiyonu daha da yükseltti. Haniye, yeni cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin töreni için Tahran’daydı ve düzenlenen bir hava saldırısıyla hayatını kaybetti. İran yetkilileri, suikasttan İsrail’i sorumlu tuttu.
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, “İsrail’i sert şekilde cezalandırma” sözü verdi. Hamaney, “İsmail Haniye, İran İslam Cumhuriyeti topraklarında şehit edildiği için, onun intikamını almayı görevimiz olarak görüyoruz” dedi. Nisan ayında, İsrail’in İran’ın Suriye’deki üst düzey bir komutanını hava saldırısında öldürmesinin ardından, iki ülke neredeyse savaşa giriyordu. İran, bu saldırıya yanıt olarak İsrail’e yüzlerce insansız hava aracı ve roket gönderdi, İsrail ise İran’ın İsfahan kentindeki askeri havaalanına hava saldırısı düzenledi.
Haniye, son yıllarda sık sık İran’a gidiyor ve düzenli olarak dini lider Hamaney ve diğer üst düzey yetkililerle görüşüyordu. Pezeşkiyan’ın yemin töreninde Haniye’nin yanı sıra İslami Cihat örgütünün lideri, Lübnan Hizbullahı’nın iki numaralı ismi ve Yemen’deki Husilerin üst düzey liderlerinden biri de bulunuyordu. İran, Haniye ve korumasının Tahran’ın kuzeyindeki bir misafirhanede yerel saatle 02.00’da ülke sınırları dışından atılan bir füzeyle öldürüldüğünü açıkladı.
İran’da son 10 yılda nükleer programla bağlantılı birçok İranlı bilim insanı suikasta uğradı, ancak bu kez saygın bir siyasi lider hedef alındı. Bu durum, İran için derin bir utanç kaynağı olacak ve güvenlik teşkilatlarının kapasitesi konusunda soru işaretleri doğuracak. Eski İran İstihbarat Bakanı Ali Yunusi, 3 yıl önce “İsrail, İran’a o kadar derinden sızdı ki, tüm yetkililer hayatlarını kaybetme korkusuyla yaşamalı” ifadelerini kullanmıştı.
Haniye suikastı, İsrail’in Lübnan Hizbullahı’nın en üst düzey komutanlarından Fuad Şükrü’yü öldürmesinden sadece birkaç saat sonra gerçekleşti. Bu da Hizbullah’a, İsrail ile sınır ötesi füze savaşını tırmandırmak için bir gerekçe sundu. İran, bölgede vekalet savaşını yürüttüğü milis güçlerinden İsrail’e yönelik saldırılarını artırmalarını isteyebilir. Analistler, bölgede İsrail ile Hizbullah arasındaki gerilimin yeni bir zirveye ulaşacağına ve geniş çaplı bir savaş çıkma ihtimalinin belirginleştiğine inanıyor.
Mesud Pezeşkiyan, yemin töreninden sonra Haniye’nin öldürülmesiyle ilgili yaptığı açıklamada, dün elini kaldırdığı Haniye’nin bugün tabutunu omuzlamak zorunda kaldığını söyledi. Pezeşkiyan, Filistin’i desteklediğini ve hükümetinin dengeli bir dış politika izleyerek İran’ın ulusal çıkarları ile küresel barışı korumak istediğini belirtti. Ancak Haniye suikastı, Pezeşkiyan’ın planlarını en azından şimdilik torpillemiş görünüyor. İran, yeni cumhurbaşkanı dünyayla ilişkileri onarmaya istekliyken, İsrail’e karşı kapsamlı bir saldırı başlatmakta tereddüt edebilir.
Hamas yönetimindeki Filistin Sağlık Bakanlığı’na göre, Haniye suikastı, 7 Ekim’den bu yana 38 binden fazla Filistinlinin ölümüne yol açan İsrail saldırılarını sona erdirmek için yürütülen ateşkes ve barış müzakerelerine gölge düşürüyor.
Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, Haniye’nin öldürülmesinin müzakereleri ciddi şekilde tehlikeye attığını söyledi. Tüm bu gelişmelerin bölgede topyekûn bir savaşa yol açıp açmayacağı şu an için belirsiz.
İRAN HESAP YAPIYOR
İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye suikastına karşı verecekleri karşılığı değerlendirdiklerini söyledi.
Tahran’da Heniyye için düzenlenen cenaze töreninde, İran devlet televizyonuna konuşan Bakıri, “Direniş ekseni ve biz, Şehit Heniyye’nin kanının yerde kalmaması için vereceğimiz karşılığı değerlendiriyoruz. Çeşitli adımlar atılmalıdır. İsrail kesinlikle pişman olacaktır” dedi.