Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin araştırmasına göre, Türkiye genelinde intihar oranları artarken, en yüksek artış Siir’te gözlemlendi. Çocuk yaşta intihar oranında ise Diyarbakır birinci sırada yer aldı.

Son yıllarda Türkiye genelinde intihar vakalarındaki artış dikkat çekiyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2000-2023 yılları arasındaki intihar oranı, ülke genelinde 2,25 kat artarken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki 23 ilde bu oran 1,99 kat yükseldi.

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi tarafından TÜİK’in bu verilerine dayanarak yapılan araştırma, intihar vakalarının en fazla arttığı yılın 2022 yılı olduğunu gösterdi. 2000 yılında Türkiye genelinde 1802 intihar vakası kayda alınırken, bu sayı 2022’de 4218’e yükseldi. Özellikle 15 yaş altı intihar vakalarında dikkat çeken bir artış gözlemlendi.

Türkiye’deki intihar vakalarının artışını ve bu artışın toplumsal, kültürel, ekonomik, psikolojik ve hatta politik boyutlarının incelendiği raporda, yaşam süreleri kadar yaşamın sonlanma biçiminin de içinde yaşanılan toplum hakkında bilgiler içerdiği vurgulandı.

İntihar oranlarının yıllar içindeki değişimi, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki artışları detaylı şekilde ele alan raporda, “Ülkedeki değişim hallerinin bireylere yansıma, bireylerin bu değişimle kurmakta güçlük çektikleri uyum hallerine ilişkin önemli bir tartışma alanı açan intiharlar dikkatle incelenmeyi gerektirmektedir.” ifadesine yer verildi.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde artış

Araştırmaya göre, intiharların en yoğun yaşandığı yaş grupları 20-24 ve 25-29 yaş aralıklarında, ancak bölgesel farklılıklar da dikkat çekti.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine bağlı 23 ili (Şırnak, Bitlis, Siirt, Batman, Mardin, Muş, Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa, Diyarbakır, Malatya, Elâzığ, Bingöl, Dersim, Van, Hakkari) özgün olarak inceleyen rapora göre; 2000 yılında kayda düşen toplam intihar sayısı 328 iken, bölge genelindeki intihar vakalarında da ciddi bir artış gözlemlendi. Bu iller arasında en fazla artış gösteren kentler Siirt (4,4 kat), Şırnak (3,81 kat), Hakkari (3,6 kat) ve Mardin (3,35 kat) oldu. Bölgedeki en yüksek intihar vakası ise 2023 yılında, 779 kişiyle kaydedildi.

Genç yaş grupları ve erkek intiharlarında artış

Çalışmaya göre, 15-19 yaş grubunun bölgedeki en fazla intihar vakası görülen yaş grubu olduğu belirtildi. Ayrıca, erkek intiharlarının kadınlara oranla daha hızlı bir artış gösterdiği saptandı. 15 yaş altı çocuk intiharlarında ise birinci sırada Diyarbakır yer alırken hemen ardından Van takip ediyor. Çalışmada, her iki kentte de çocuk ve ilk genç yaş grubu intiharlarının yaşanan intihar vakalarının çok önünde yer aldığı görüldü.

İntihar nedenleri ve ‘bilinmeyen’ kategorisinin önemi

Raporda, intiharların en yaygın nedeni “bilinmeyen” olarak kayda geçerken, bu konunun “üzerinde tartışılmayı gerektirdiği” vurgusu da yer aldı.

“Bilinmeyen” nedenlerin intihar vakalarının azaltılması için yapılacak çabaları zayıflattığı vurgulanan raporda, “Bazı vakaların cinayet mi, intihar mı olduğu sorusunu da gündeme getirebilir.” ifadesi kullanıldı.

İntihar sayılarının, intihar hızlarının, intihar nedenlerinin ve araçlarının/şekillerinin tek tek tablolar halinde incelendiği çalışmada, ayrıca cinsiyet ve yaş aralıklarına göre intihar vakaları kapsamlı bir şekilde analize tabi tutuldu.