Anoreksiya ya da tıbbi adıyla Anoreksiya Nervoza, bireyin kilo alma korkusuyla yeme davranışını kısıtlamasıyla karakterize edilen ciddi bir yeme bozukluğudur. Bu rahatsızlık genellikle kişinin beden algısındaki bozulmalarla birlikte gelişir. Kişi, tehlikeli derecede zayıf olmasına rağmen kendini hâlâ kilolu görür ve yemekten kaçınır.
Kimlerde Görülür?
Anoreksiya, en sık ergenlik çağındaki kızlarda görülse de, erkeklerde ve yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Özellikle mükemmeliyetçi, kontrol odaklı ve özgüven sorunu yaşayan bireylerde daha yaygındır.
Anoreksiya Neden Olur?
Anoreksiyanın kesin nedeni tek bir faktöre indirgenemez. Ancak uzmanlara göre, aşağıdaki etkenlerin bir araya gelmesi hastalığın gelişimini tetikleyebilir:
1. Psikolojik Faktörler
- Düşük benlik saygısı
- Depresyon veya anksiyete
- Travmalar (çocuklukta istismar, aile içi problemler)
2. Sosyal Baskılar
- Medya ve sosyal medyada dayatılan “zayıf beden = güzel beden” algısı
- Moda dünyasında ideal vücut tipinin öne çıkarılması
- Spor, bale gibi zayıf olmanın avantaj sağladığı alanlarda baskı
3. Aile ve Genetik Etkenler
- Ailede yeme bozukluğu öyküsü
- Aşırı korumacı veya denetleyici aile yapısı
- Genetik yatkınlık
Anoreksiyanın Belirtileri Nelerdir?
- Aşırı kilo kaybı veya ideal kiloda kalmak için yemek kısıtlama
- Kendini sürekli kilolu hissetme
- Aynanın karşısında bedeninden rahatsız olma
- Sürekli kalori hesaplama
- Yoğun egzersiz yapma
- Adet döngüsünün durması (kadınlarda)
Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Anoreksiya, sadece bir kilo sorunu değildir. Hayati tehlike oluşturabilecek ciddi bir psikiyatrik hastalıktır. Uzun süre tedavi edilmezse şu sonuçlara yol açabilir:
- Kalp ritim bozuklukları
- Böbrek ve karaciğer sorunları
- Kas erimesi
- Kemik erimesi
- İntihar riski
Anoreksiya Nasıl Tedavi Edilir?
Anoreksiya tedavisinde en etkili yaklaşım, çok disiplinli bir ekip çalışmasıdır. Psikiyatrist, psikolog, diyetisyen ve gerektiğinde iç hastalıkları uzmanı birlikte çalışır.
Tedavi Yöntemleri:
- Bireysel terapi: Özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) etkili bulunmuştur.
- Aile terapisi: Genç hastalarda aile desteği büyük önem taşır.
- Beslenme danışmanlığı: Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırılır.
- Gerekirse ilaç tedavisi: Depresyon ve anksiyete belirtilerine yönelik.
Anoreksiyadan Korunmak Mümkün mü?
Toplumda beden olumlamayı teşvik etmek, medya okuryazarlığını artırmak ve çocuklara küçük yaşlardan itibaren sağlıklı beden algısı kazandırmak büyük önem taşır. Aileler, çocuklarının dış görünüşüyle ilgili baskılayıcı yorumlardan kaçınmalı; özgüvenlerini desteklemelidir.
Sonuç olarak, anoreksiya bir zayıflama yöntemi değil, ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır. Erken teşhis ve doğru tedaviyle bu hastalıktan kurtulmak mümkündür. Sessizce ilerleyen bu tehlikeye karşı farkındalık şart.
