Geçtiğimiz günlerde Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki deprem, şiddeti bakımından yıkıcı kategoride değerlendirilmese de bazı yapıların tamamen çökmesi kamuoyunda soru işaretleri yarattı. Antalya Belek Üniversitesi İnşaat Teknolojileri Öğretim Görevlisi Hasan Özcan, bu durumu “deprem değil, ihmal yıktı” sözleriyle değerlendirdi.
Sındırgı depremi yapı kalitesine dair ciddi ipuçları verdi
Hasan Özcan, Sındırgı’daki yıkımın teknik açıdan sıradan bir doğa olayı olmadığını belirterek, “bu büyüklükteki bir depremin sağlam ve yönetmeliğe uygun bir binayı yıkması mümkün değil. burada esas sorun, yapıların bilimsel kriterlere göre inşa edilmemesi” dedi.
Hasan Özcan’a göre yıkımın arkasında çok sayıda temel problem bulunuyor: tasarım hataları, yetersiz malzeme kullanımı, mühendislik hizmeti eksikliği ve zayıf denetim süreçleri. “bazı binalar adeta kağıttan yapılmış gibi çöktü, bu kabul edilemez bir tablo” diye konuştu.
Eski yönetmelikle yapılmış yapılar hâlâ risk altında
Hasan Özcan, Türkiye’deki mevcut yapı stoğunun büyük bölümünün eski deprem yönetmeliklerine göre inşa edildiğini vurguladı. 2018 yılında yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nin daha katı ve çağdaş esaslara dayandığını belirten Özcan, “bu yönetmelik sadece yeni binalar için değil, mevcut yapıların performans analizi ve güçlendirme süreçleri için de dikkate alınmalı” ifadelerini kullandı.
Zemin etüdü ve yer seçimi kritik rol oynuyor
Öğretim Görevlisi Hasan Özcan, Sındırgı’daki bazı yapıların yumuşak zemin üzerine inşa edildiğine dikkat çekti. “zemin sıvılaşması gibi tehlikeler göz ardı edilirse, düşük şiddetteki bir deprem bile yıkıma yol açabilir. Sındırgı’da tam da bunu gördük” dedi.
Kentsel dönüşüm anlayışı kökten değişmeli
Kentsel dönüşümün yalnızca eskiyi yıkıp yerine yeniyi koymak olmadığını vurgulayan Hasan Özcan, “dönüşüm projeleri bilimsel mühendislik, nitelikli malzeme, tarafsız denetim ve yerel risk analizleriyle yürütülmeli. aksi halde yeni binalar da aynı hataları tekrar eder” değerlendirmesinde bulundu.
“Depremi değil, ihmali durdurmalıyız”
Sındırgı’daki yıkımın ardından yaşanan tartışmaları değerlendiren Hasan Özcan, şu ifadeleri kullandı:
“depremi durduramayız ama can kayıplarını ve yıkımı önleyebiliriz. yeter ki mühendislik biliminin gereklerini yerine getirelim, bu kez dersleri unutmayalım.”
Uzman görüşüne göre alınması gereken önlemler
Hasan Özcan, bundan sonraki süreçte şu adımların atılması gerektiğini söyledi:
• Mevcut yapı stoğunun performans değerlendirmeleri hızla yapılmalı
• Yüksek riskli binalar acilen güçlendirilmeli veya yenilenmeli
• Kentsel dönüşüm projelerinde bilimsel kriterler tavizsiz uygulanmalı
• Denetim sistemleri bağımsız, şeffaf ve sürekli çalışmalı