Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanları Serra Bucak ve Doğan Hatun, gazetecilerle bir araya geldi. Kayyımların belediyeleri nasıl yönettiğine dair rapor hazırlayan eş başkanlar, yaptıkları açıklamalarda iktisadi, sosyal, kültürel ve siyasal alanlarda yaratılan tahribatın yanı sıra rant, talan, rüşvet, kayırma, usulsüzlük ve yolsuzluk gibi yüz kızartıcı suçların nasıl olağanlaştırıldığını gözler önüne serdi.
CHP’li Esenyurt Belediyesi ile Dem Partili Mardin, Batman, Van Bahçesaray ve Halfeti belediyelerine kayyım atanması, kayyım kararlarının bir kez daha gündeme getirdi? İktidarın muhalefete yönelik kayyım operasyonları sürerken Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanları Serra Bucak ve Doğan Hatun, 8 yıl kayyımla yönetilen kentteki tahribatı gözler önüne serdi.
Bir grup gazeteci ile bir araya gelen eş başkanlar, kayyım dönemindeki belediye yönetimde yaratılan ekonomik, sosyal ve toplumsal yıkımın etkilerini anlattı.
2016 yılında başlatılan kayyım siyasetinin, yerel yönetimlerin asli işlevini ortadan kaldırdığının altını çizen eş başkanlar, iktisadi, sosyal, kültürel ve siyasal alanlarda yaratılan tahribatın yanı sıra rant, talan, rüşvet, kayırma, usulsüzlük ve yolsuzluk gibi yüz kızartıcı suçların da olağanlaştırıldığını belirtti.
“KAYYIMIN BÜROKRATLARI BİZE BARİYER OLUŞTURUYOR”
Eşbaşkan Serra Bucak yaptığı konuşmada kayyım belediyelerinin hiçbir kanun gözetilmeden bir ‘beton belediyeciliği’ yaptığını söyledi. Kayyımlar döneminde belediyede mobbinge dayalı bir çalışma düzeni oluşturulduğunu belirten Bucak şöyle konuştu: “Atanan bürokratlar fütursuzca bizim misafirhanelerimizde kaldı. Bu da çalışma barışını bozdu. Ne zaman iktidar partisi belediyeye gelse atamalar hızla yapılıyor. Bizim atamalar konusunda yargıya yaptığımız başvurular yıllar sürerken çalışmak istemediğimizi ilettiğimiz bürokratların başvuruları hemen çözülüp geri dönüyorlar. Bu da belediye üzerinde yeni bir yük ortaya çıkarıyor. Kayyım döneminde belediyeye doldurulan bürokratlar, müdürler, çalışanlar çalışmalarımızı sekteye uğratmaya çalıştı. Bize karşı direnç oluşturdular. Psikolojik bir bariyer oluşturuyorlar.
Eşbaşkan Doğan Hatun ise artan yoksulluğa karşı halkın yanında durmaya çalıştıklarını belirleyerek “Halk Lokantası” uygulamasını hayata geçirdiklerini söyledi. Ancak ne kadar açılırsa açılsın bu lokantaların derinleşen yoksunluğu gideremeyeceğini kaydetti.
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin, yaklaşık sekiz yıl boyunca (01.11.2016- 08.04.2024 dönemi 2019 yılında 4 ay görev yapan seçilmiş Belediye Eşbaşkanı Selçuk Mızraklı ve Hülya Alökmen yönetimi hariç) kayyımlar tarafından yönetildiğinin altını çizen Bucak ve Doğan, yaratılan tahribatı şu verilerle ortaya koydu.
PARA BETONA GÖMÜLDÜ
Hazırlanan rapora göre kayyım yönetimleri belediyenin toplam harcamalarının yüzde 41’ini halkın deyimi ile betona gömdü. 7 Milyar 687 Milyon 278 bin TL çoğunluğu yol ve bina yapımına bağlı giderlerden oluşurken bütçenin yüzde 26,8’i mal ve hizmet alımına ayrıldı.
Toplam harcamaların yüzde 27’sini personel giderleri oluştururken 2 milyar 500 milyon TL ise Belediye Şirketi Personeli’ne harcandı.
Bu süre zarfında bütçenin sadece yüzde 7’si cari transferler, borç verme ve faiz giderlerine ayrılması da dikkat çekti.
KAYYIMIN SEÇİM ÖNCESİ GÖSTERMELİK HİZMETLERİ
Rapora göre bütçede kadın, gençlik, kültür, kırsal Kalkınma, sosyal hizmetler (yoksullukla mücadelede en önemli birim) ve kent Temizliğini, kültürel Mirası Koruma’yı ilgilendiren Çevre Koruma’ya ayrılan toplam pay 1 milyar 348 milyon 563 bin TL ile yüzde 8’i bile bulmadı.
Bu cüzi harcamalarda dikkat çeken en önemli etken ise bu harcamaların en büyük payının seçim öncesi dönemlere gelmesi oldu.
Öte yandan kayyım yönetimleri 8 yıllık süreçte sadece 185 milyon 379 bin TL borç ödemesi yaparken DİSKİ dâhil belediyenin şu anki yönetime bıraktığı borç tutarı 3 milyar 745 milyon 491 bin Tl oldu.
Eş başkanların sunduğu rapora göre ise yerel seçimlerden bu yana belediye 523 milyon TL’lik borç ödemesi gerçekleştirdi.
TAŞINMAZLAR PEŞKEŞ ÇEKİLDİ
Rapor kayyImlar döneminde belediyeye ait taşınmazların da nasıl peşkeş çekildiğini ortaya koydu. Buna göre 49 taşınmaz, 25 yıllığına ücretsiz bir şekilde diğer kamu kurumlarına devredildi. Taşınmazların 21’i AKP’nin elinde olan ilçe belediyelere ve DİSKİ’ye dağıtılırken 3’ü bazı dernek ve vakıflara geri kalanı ise Sur, Yenişehir, Kayapınar İlçe Müftülüğü, Milli Eğitim İl Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü, Gençlik Spor İl Müdürlüğü, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Çınar Kaymakamlığı ve DEDAŞ arasında pay edildi.
YANDAŞLAR DA PAY KAPTI
Ayrıca kayyım yönetimdeki 8 yılda iktidarın yandaşlarına da taşınmazlar peşkeş çekildi. Yenişehir ilçesinde toplamı 104 dönüm 544 metrekare olan taşınmaz ile Kayapınar ilçesinde toplam 97 dönüm 363 metrekare alan villa imarlı olarak yandaşlara tahsis edildi.
Bu taşınmazların tamamı ise yine seçimlerden önce mevzuata aykırı bir şekilde protokoller aracılığı ile yandaşlara devredilirken usulsüz tahsisi yapılan 17 taşınmaza ilişkin Belediye Meclisi’nin almış olduğu iptal kararı, ilgili kurumlar tarafından mahkemelere taşınsa da mahkemeler belediye aleyhine yürütmeyi durdurma kararı verdi.
Toplam harcamaların yüzde 41’ini oluşturan Sermaye giderleri içerisinde bulunan taşınmazlara harcanan bedeller ise yap – devret yoluyla amaç dışı kullanıldı.
Kayyım döneminde artan rant ve yolsuzluklar da raporda yer aldı. Bu kapsamda kamusal hizmetin tasfiye edildiğinin altı çizildi.
Bağımsız kurumların araştırmalarına göre kayyımlar öncesi yeşil alan, kentteki kişi başına 10-12 metrekare iken bu süreçte 4 metrekareye kadar geriledi. Bu alanların ticari faaliyete dönüştürtüldüğü belirtildi.
Buna göre Diyarbakır’ın Kayapınar ilçesinde 94 dönüm büyüklüğündeki bir parkın niteliği değiştirilerek, 29 yıllığına kiraya verildi. Kira bedeli yıllık 600 bin TL iken, burada yapılan 10 büyük işletmenin her birinden aylık en az 350 bin TL kazanç sağlandı.
Diğer bir örnekte ise Kayapınar ilçesinde nazım imar planında A.Ç. adına kayıtlı otopark alanı, 17.03.2022 tarihinde niteliği ticari alan olarak değiştirildi.
Kayyım sürecinde halka hizmetlerde de büyük oranda gerileme yaşandı. Sosyal destek kartı, gıda kolisi ve giysi yardımından faydalanacak kişilerin listeleri, herhangi bir inceleme yapılmadan hükümete bağlı olan partinin il ve ilçelerinden gönderildi. Benzer şekilde pandemi döneminde esnaflara yapılan nakdî yardım da taraflı dağıtıldı.
Çift maaşlı bürokratlara ücretsiz otel hizmeti
Rapora göre 8 katlı olup kız öğrenci yurdu olarak hizmet veren müdürlük, hasta ve hasta yakınları misafirhanesine dönüştürüldü. Binanın 7. ve 8. katlarda ise kayyum döneminde tamamen başka illerden getirilen bürokratlara yıllarca ücretsiz otel hizmeti verildi. Bürokratların hepsinin huzur hakkı ile en az iki maaş aldığı ortaya çıktı.
MEZARLIK DAHİ ALMIŞLAR
Yandaşlara hizmet bunlarla da sınırlı kalmadı. Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığına bağlı Mezarlıklar ve Cenaze Hizmetleri Şube Müdürlüğü, kayyım döneminde Aile Mezarlıkları satışının çoğunluğunu, dönemin yöneticilerinin akrabalarına aile mezarlıkları olarak usulsüzce sattı.
BELEDİYENİN PARASINI SEÇİMDE HARCADILAR
Bu dönem içerisinde kamu kaynaklarının içi de boşaltıldı. Sayısı 100’den 200’e çıkartılan halk otobüslerinin temini ihalesiz ve süresiz yapılarak kurum yaklaşık 500 milyon TL zarara uğratıldı. Ayrıca halk otobüslerinin havuzunda toplanan paralardan yaklaşık 5 milyon 500 bin TL’nin kayıp olduğu, mali incemeler sonucunda belirlendi. Konuya ilişkin açılan dava, ağır ceza mahkemesinde devam ederken iddialara göre bahse mevzu olan paranın kayyım Cumali Atila’nın seçim çalışmalarında kullanıldı.
-391 yatak kapasiteli kız öğrenci misafirhanesi açıldı
-830 şehirlerarası ulaşım bileti verildi
-Kendi tesislerimizde üretilen 1 milyon çiçek kente dikildi
-7 bin kadına jinkart uygulamasıyla ücretsiz toplu ulaşım imkânı sağlandı
-DBB sosyal kart ile 13 bin 168 aileye 12 milyon 168 bin TL nakdi destek veriliyor
-11 bin 329 metre atık su hattı döşendi, 13 bin 800 metre içme suyu hattı döşendi
-Hayvan bakım rehabilitasyon merkezinde 3 bin 365 hayvan tedavi edildi
-Çok dilli Zarokistan kreş ve gündüz bakım evleri açıldı. 360 çocuğa okul öncesi eğitim kapsamında çeşitli beceriler kazandırılıyor
-7 ayda 6 bin 500 işletmede sağlık kontrolü gerçekleştirildi.
-Üniversiteye ilk kez kayıt yapan 3 bin öğrenciye toplan 45 milyon TL eğitim desteği verildi
-Ücretsiz çamaşır evi üniversite öğrencilerinin hizmetine sunuldu
-Yolcu durakları akıllı duraklara dönüştürüldü
-Engelli yurttaşlar için engelli dairesi başkanlığı kuruldu. Kent genelinde engelli şarj istasyonları kuruldu. Görme engelliler için beyaz baston, işitme engelliler için kırtasiye dayanışmasında bulunuldu.
-1 milyar TL’lik yol yatırımı gerçekleştirildi. Kent genelinde 280 kilometre yeni yol yapıldı
-Kadın tiyatro günleri düzenlendi.
‘KAYYIM GELECEK SÖYLENTİLERİ YAYILIYOR’
Buluşmanın soru-cevap kısmında Eşbaşkanlar’ın açıklamaları şöyle:
EN ÇOK GELEN ŞİKAYETLER (Serra Bucak):
Su ve kanalizasyon konularında yaz boyu çok şikayet aldık. Bir dönem o kadar yoğunlaştı ki Doğan başkanla birlikte sorunu anlamak için biz de telefonlara yanıt verdik. Halkla birlikte yapılacak bir belediyecilikle kolayca halledilecek bir konu bu hale gelmiş. Bir diğer konu ulaşım filosunun eskiliydi. Bunu çözmek için girişimlerimiz var. Üçüncü konu temizlikti. Bu konuda da çok zorlandık. Van’da olduğu gibi dolu konteynerlerin yere dökülmesi, düzgün toplanmaması gibi olaylar yaşandı. “Belediye çöp toplamıyor” algısı yaratılmaya çalışıldı. Bizi ürperten bir diğer konu da 30 bine ulaşan iş başvuruları. Bu tek başına belediyenin çözebileceği bir sorun değil.
BANKAMATİK MEMURLARI İŞE DÖNDÜRDÜK AMA VERİM ALAMIYORUZ (Serra Bucak):
2025 için sadece yola, betona dayalı değil cinsiyet eşitliğine dayalı bir bütçe hazırladık. Kooperatifçilik konusunda da sadece gıda değil farklı alanlarda da kooperatifçilik yapılması. Önceki döneme dair atamalar konusunda belediyenin teftiş süreci devam ediyor. Bu aşamalardan sonra savcılığa suç duyurusunda bulunacağız. 24 daire başkanlığının hepsini değiştirdik. Çünkü katılımcı bir belediyeciliği gerçekleştiremezdik. Geçen 8 ayı da sürekli kayyım atanacak iddiaları ile geçirdik. Bu şehirde kayyım bekleyen bir troll ordusu var. İçerden dışarı dışardan içeri bilgi sızdırılıyor. Bu bayram kayyım gelecek, diğer bayram kayyım gelecek söylentileri yayılıyor. Personel sekiz yıldır sanki buzdolabına konulmuş, yaptıkları işe dair fikirleri alınmamış. Bankamatik memurlarımız vardı, görüşüp işe döndürdük ama verim alamıyoruz.
KAYYIM ATAMALARINA KARŞI ÇEKİLME DÜŞÜNCESİ VAR MI? (Mehmet Rüştü Tiryaki ):
Kayyım atamalarının hiçbir hukuki temeli yok. Atanması mümkün ama hiçbir temeli yok. Başkanlarımıza açılan davaların hepsi parti etkinlikleri. Biz bu belediyeleri ve milletvekilliklerini çok zor kazandık, kayyım atanıyor diye çekilemeyiz. Biz her durumda belediyelerde olmaya devam edeceğiz. Anayasa çerçevesinde seçilmiş birisini ancak ceza almışsa görevden uzaklaştırabilirsiniz. Oysa sadece soruşturma ile görevden alınıyor insanlar. Basit bir yasal düzenleme ile bu sorun çözülebilir. MHP Genel Başkanı Feti Yıldız’ın da önerdiği gibi bu sorun basit bir yasal düzenleme ile ortadan kaldırılabilir.
