Bidogu-Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, işverenlerin çalışanlarına sunduğu yemek yardımları konusunda yıllardır süregelen hukuki belirsizliğe son verdi. Alınan kararla, yalnızca yemek ve gıda alımında kullanılabilen kartlarla yapılan yardımların “ayni yardım” sayılacağı ve SGK prim matrahına dahil edilmeyeceği hüküm altına alındı.
Kararın Gerekçesi: Amaç Sadece Yemek Olmalı
Kurulun gerekçeli kararında şu unsurlar öne çıktı:
-
Yalnızca yemek hizmeti ya da tüketime hazır gıda alımında kullanılabilen kart ödemeleri “ayni yardım” kapsamındadır.
-
Bu tür yardımlar, sigorta primine esas kazanca dahil edilmez.
-
Kartların nakit çekimine veya başka mal/hizmet alımına imkân tanımaması esastır.
-
SGK’nın yayımladığı genelgede yer alan ve yemek yardımını işyeri içi/dışı ayrımıyla sınırlayan düzenlemeler, 5510 sayılı Kanun’da yer almadığından hukuka aykırıdır.
-
5510 sayılı Kanun’un 80. maddesi, yardımın ayni mi, nakdi mi olduğuna göre farklı hükümler öngörmekte, ancak yardımın nerede verildiğine dair bir sınırlama getirmemektedir.
Uygulamada Ne Değişti?
Yeni yargı kararıyla birlikte, işverenlerin çalışanlarına sunduğu yemek yardımları aşağıdaki şartları taşıdığında SGK prim kesintisine tabi olmayacak:
-Yardım kart, çek veya kupon gibi araçlarla yapılmalı.
-Bu araçlar yalnızca yemek ve gıda harcamalarında geçerli olmalı.
-Nakit çekilememeli, başka mal/hizmet alımında kullanılamamalı.
Kart, nakit gibi her yerde geçerli ise veya başka amaçlarla da kullanılabiliyorsa, yardım nakdi yardım sayılır ve yalnızca belirlenen muafiyet sınırı kadar primden istisna tutulur.
Vergi ve SGK Açısından Yeni Dönem
Danıştay kararının ardından, çalışanlara sağlanan yemek menfaatinin vergisel ve SGK yönünden durumu şu şekilde özetlendi.
| Yardım Türü | Yöntem | SGK Primi | Vergi İstisnası |
|---|---|---|---|
| Ayni Yardım | Sadece yemek/gıda harcamasında geçerli kart, çek, kupon | Muaf | İstisna uygulanabilir |
| Nakdi Yardım | Nakit ödeme ya da her yerde geçerli kart | Belirlenen sınır üstü için prim kesilir | Sınırlı istisna |
Yemek Yardımında Vergi ve SGK Kesintileri – Güncel Durum Tablosu
| Gider Türü | Gelir Vergisi | KDV | Damga Vergisi | SGK Kesintisi |
|---|---|---|---|---|
| İş yerinde veya müstakil yemekhane ile yemek verilirse | İstisna (GVK 23/8) | Vergiye tabi değil (KDV indirilebilir) | İstisna (DVK 2 Sayılı Tablo IV-34) | İstisna (Kesinti Yok – Prime esas kazanca dahil edilmez) |
| Çalışana nakit ödeme yapılırsa | Günlük 240 TL (KDV hariç) istisna – Aşan kısım vergilendirilir (GVK tevkifatı) | Verginin konusuna girmez | Günlük 240 TL istisna | Günlük 158 TL’ye kadar istisna – Aşan kısım için SGK kesintisi yapılır |
| Yemek hizmeti veren kuruma ödeme yapılırsa | Günlük 240 TL istisna – Aşan kısım vergilendirilir (GVK tevkifatı) | KDV’ye tabi | Günlük 240 TL istisna | İstisna (Kesinti Yok – Prime esas kazanca dahil edilmez) |
| Yemek kartı / çeki / kuponu ile ödeme yapılırsa | Günlük 240 TL istisna – Aşan kısım vergilendirilir (GVK tevkifatı) | KDV’ye tabi | Günlük 240 TL istisna | İstisna (Kesinti Yok – Prime esas kazanca dahil edilmez) |
Ne Olmuştu?
2022 yılında yayımlanan SGK’nın 2022/22 sayılı Genelgesi, yemek yardımlarının nasıl değerlendirileceğine dair yeni bir yaklaşım getirerek işverenlerin tepkisini çekmişti. Bu genelgeye göre, işverenlerin yemek kartı aracılığıyla yaptığı ödemelerin yalnızca belirli bir kısmı (günlük brüt asgari ücretin %23,65’i kadar, 2025 için 158TL) prime esas kazanca dahil edilmeyecekti. Bu sınırı aşan tutarlar ise ücret kabul edilerek sigorta primi matrahına eklenecekti.
Bu durum, Yemek Kartı Hizmetleri Derneği başta olmak üzere birçok sektörel örgüt ve işletme tarafından eleştirildi. Zira kartların teknik altyapısı sadece yemek ve gıda alımına izin veriyordu. Kartların “nakit gibi kullanılabildiği” yönündeki iddia, uygulama ile örtüşmüyordu.
Konu yargıya taşındı. Danıştay 10. Dairesi bu düzenlemenin hukuka aykırı olduğuna karar verdi. SGK kararı temyiz etti. Son sözü söyleyen Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 6 Mart 2025 tarihli kararıyla 10. Daire’nin iptal kararını onayladı.(Haber Merkezi)
