ABD’nin İran’da bulunan Fordo, Natanz ve İsfahan olmak üzere üç nükleer tesise hava saldırısı düzenlemesinin ardından Birleşmiş Milletler ve Güney Amerika ülkelerinde ABD’ye tepki yağdı. Küba, ABD’nin saldırganlığının krizi sürüklendiğine dikkat çekerken, Venezuela Dışişleri Bakanlığı, İran halkı ile dayanışma içinde olduklarını açıkladı.
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) İran”daki üç nükleer tesise düzenlediği saldırılara ilişkin Birleşmiş Milletler (BM) ile bazı Güney Amerika ülkeleri tepki gösterdi.
İsrail”in 13 Haziran’da İran’ın çeşitli kentlerindeki nükleer tesisler başta olmak üzere ordunun üst komuta kademesini de hedef alan geniş çaplı saldırıları ile başlayan Orta Doğu’daki yeni çatışmalar, ABD’nin İran’a yönelik saldırısıyla yeni bir boyut kazandı.
Saldırıların ardından açıklama yapan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu,, İran’ın üç nükleer tesisine saldırı düzenlediklerini duyuran ABD Başkanı Donald Trump’a teşekkür etti.
Başbakan Netanyahu, X hesabından, İran’ın nükleer tesislerini vurma kararı alan ABD Başkanı Trump’a görüntülü teşekkür mesajı yayınladı.
Netanyahu, “Tebrikler Başkan Trump. ABD’nin muhteşem ve hakkaniyetli gücüyle İran’ın nükleer tesislerini hedef alma yönündeki cesur kararınız tarihi değiştirecek” ifadesini kullandı.
İsrail’in İran’a başlattığı saldırılarla “şaşırtıcı işler” yaptığını öne süren Netanyahu, ABD’nin, bu gece gerçekleştirdiği saldırıyla gerçekten “eşsiz bir başarıya imza attığını” savundu.
ABD’nin İran’a saldırısının Orta Doğu’yu barışa taşıyacak “tarihi bir dönüm noktası” olduğunu savunan Netanyahu, “Başkan Trump ve ben sık sık güç yoluyla barış deriz. Önce güç gelir, sonra barış gelir. Ve bu gece Başkan Trump ve ABD büyük bir güçle hareket etti” iddiasında bulundu.
Başbakan Binyamin Netanyahu, daha sonra, İbranice yayınladığı videolu mesajında da ABD saldırısının İsrail ordusuyla “tam koordinasyon” içinde yürütüldüğünü söyledi.
İran’a saldırının hemen ardından Trump’la telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini belirten Netanyahu, ABD Başkanı’nın kendisini, İsrail ordusunu ve halkını tebrik ettiğini belirtti.
Netanyahu, Trump’ı “İsrail’in harika bir dostu” olarak niteledi.
BM: ULUSLARARASI GÜVENLİĞE DOĞRUDAN TEHDİT
ABD’nin saldırılarının ardından BM Genel Sekreteri Antonio Guterres,, saldırılardan derin endişe duyduğunu bildirdi.
BM Genel Sekreteri Guterres, saldırının ardından yazılı bir açıklama yayınladı.
Saldırının halen gergin durumdaki bölgede tehlikeli bir tırmanış olduğunu vurgulayan Guterres; “İran’a karşı güç kullanılmasından derin endişe duyuyorum. Bu, uluslararası barış ile güvenliğe doğrudan bir tehdittir” ifadelerini kullandı.
Guterres, çatışmanın hızla kontrolden çıkma riskinin arttığına dikkati çekerek, bunun siviller, bölge ve dünya açısından felaket sonuçları olacağı uyarısında bulundu.
BM üyelerine gerilimi düşürme ve BM Şartı ile diğer uluslararası hukuk kurallarının getirdiği yükümlülüklere uyma çağrısı yapan Guterres, şunları kaydetti:
“Bu tehlikeli anda, kargaşa sarmalından kaçınmak kritik önemde. Askeri seçenek çözüm değil, tek yol diplomasi, tek umut barış.”
AB’DEN MÜZAKERE ÇAĞRISI
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, ABD’nin İran’daki nükleer tesislere saldırılarına ilişkin açıklamasında, tüm tarafları müzakere masasına dönmeye davet etti.
Kallas, ABD’nin İran’a yönelik saldırılarıyla ilgili sosyal medya hesabından açıklama yaptı.
“İran’ın nükleer silah geliştirmesine izin verilmemeli, çünkü bu uluslararası güvenliğe tehdit oluşturacaktır” ifadesini kullanan Kallas, “tüm tarafları” geri çekilmeye, müzakere masasına dönmeye ve gerilimin daha fazla tırmanmasını önlemeye çağırdı.
Kaja Kallas, yarın bir araya gelecek AB Dışişleri Bakanlarının, durumu görüşeceğini belirtti.
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, ABD yönetimine İran ile savaşa girilmemesi çağrısında bulundu.
Petro, X sosyal medya platformundaki açıklamasında, Donald Trump yönetimine seslendi.
Petro, “Trump yönetimi, İran ile bir savaşa ve Gazze’deki soykırıma dahil olmamalıdır. Aksine, savaşın ve soykırımın önlenmesi için sorumluluk almalıdır. Bu çağrıyı, Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) Başkanı olarak yapıyorum” ifadelerini kullandı.
Kolombiya Dışişleri Bakanlığının internet sitesinden yapılan açıklamada da Orta Doğu’daki son gelişmelerin “derin” endişeyle takip edildiği belirtildi.
Açıklamada, taraflara müzakere çağrısı yapılarak, şu ifadelere yer verildi:
“Kolombiya, özellikle BM Şartı’nda yer alan temel ilkelere aykırı olduğu ve uluslararası barış ile istikrarı tehlikeye attığı durumlarda tek taraflı güç kullanımını reddetmektedir. Ayrıca, nükleer silahların yayılmasının önlenmesinin, küresel güvenliğin temel bir unsuru olduğunu bir kez daha yineliyoruz. Uluslararası barış ve güvenliğin korunmasının ancak barışçıl çözüm yollarıyla mümkün olabileceğine inanıyoruz.”
ÇİN MEDYASI: ABD, IRAK’TAKİ HATASINI İRAN’DA TEKRAR EDİYOR
Çin devlet medyasında ise Washington yönetiminin 2003’te Irak’ı işgal ederek yaptığı hatayı İran’da tekrarladığı uyarısında bulunuldu.
Çin Küresel Televizyon Ağının (CGTN), saldırıların ardından yayımladığı yorum yazısında, ABD’nin İsrail ile İran arasındaki savaşı sonlandırmak üzere savaşa başvurduğu, bunun halihazırda kırılgan durumdaki Orta Doğu’da tehlikeli bir dönüm noktası olduğu belirtildi.
Orta Doğu’nun ittifaklar, düşmanlıklar ve vekalet çatışmalarından oluşan karmaşık mozaik olduğu vurgulanan yazıda, ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine ve askeri altyapısına yönelik saldırılarının yalnızca İran’ın değil onun bölgesel müttefikleri ve vekil güçlerinin misillemelerini kışkırtabileceği ve daha geniş bölgesel savaşı tetikleyebileceğine işaret edildi.
Yazıda, İran ve Rusya gibi bölgedeki diğer büyük oyuncuların ABD’nin saldırılarına nasıl tepki vereceğinin halen bilinmediğinin altı çizildi.
Tarihin, Orta Doğu’daki askeri müdahalelerin uzayan çatışmalar ve bölgesel istikrarsızlık gibi öngörülemeyen sonuçlara yol açtığını çok defa gösterdiğine işaret edilen yazıda şunlar kaydedildi:
“ABD, 2003’te çarpıtılmış istihbarata dayanarak Irak’ı işgal etti. Sonuç ne oldu? Washington’ın müdahalesi felakete yol açtı, bölgeyi isyanlara ve mezhep çatışmasına sürükledi. İşgal sonrası Irak, 20 yıl sonra hala tutarlı bir yönetim yapısının olmaması, milis güçlerin yükselişi ve ABD’nin çözemediği diğer sorunlarla uğraşıyor. Şimdi, (Donald) Trump yönetimi aynı hataları, Irak’tan üç kat büyük İran’da tekrar mı edecek?”
Yazıda askeri cepheleşme yerine diyalog ve müzakereye hala fırsat olduğu, bunun Orta Doğu ve dünyada istikrar için tek umut olduğu vurgulandı.
BOLİVYA DEVLET BAŞKANI ARCE: BÖLGESEL VE KÜRESEL BARIŞI TEHLİKEDE
Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, ABD’nin İran’daki üç nükleer tesise düzenlediği saldırıları “şiddetle” kınadı.
Arce, X sosyal medya platformundaki açıklamasında, ABD’nin İran’a yönelik saldırılarına değindi.
ABD’nin uluslararası hukukun temel ilkelerini ihlal ettiğini savunan Arce, şunları kaydetti:
“ABD’nin İran İslam Cumhuriyeti’ndeki nükleer tesislere yönelik keyfi saldırısını şiddetle kınıyoruz. Bu tür hedeflerin bombalanması, sadece bölgesel ve küresel barışı tehlikeye atmakla kalmamakta, aynı zamanda uluslararası hukukun temel ilkelerini ve Birleşmiş Milletler Şartı’nı da ihlal etmektedir.”
ŞİLİ: GÜCE SAHİP OLMAK, KURALLARI İHLAL EDEREK KULLANMA YETKİSİ VERMEZ
Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric, X sosyal medya platformundaki açıklamasında, ABD’nin İran’a saldırısını kınadı.
Nükleer enerji santrallerine saldırının uluslararası hukuk tarafından yasaklandığını hatırlatan Boric, “Şili, ABD tarafından gerçekleştirilen bu saldırıyı kınıyor. Uluslararası insancıl hukuka saygıyı her durumda savunacağız. Güce sahip olmak, onu insanlık olarak kendimize koyduğumuz kuralları ihlal ederek kullanma yetkisi vermez, ABD bile olsanız. Barış talep ediyoruz ve barışa ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı.
KÜBA:SALDIRGANLIK KRİZE SÜRÜKLÜYOR
Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz Canel de X’ten ABD’ye tepki göstererek, Orta Doğu’daki çatışmanın tehlikeli şekilde tırmanmasını “şiddetle” kınadıklarını belirtti.
Canel, “Saldırganlık, Birleşmiş Milletler Şartı’nı ve uluslararası hukuku ciddi şekilde ihlal etmekte ve insanlığı geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açacak bir krize sürüklüyor” açıklamasında bulundu.
VENEZUELA:İRAN HALKIYLA DAYANIŞMA İÇİNDEYİZ
Venezuela Dışişleri Bakanlığı’nın internet sitesinde yer verilen açıklamada, ABD’nin İran’a yönelik saldırısının, BM Şartı’nı, uluslararası hukuku ve devletlerin egemenliğine ilişkin temel ilkeleri “açık ve yasa dışı” biçimde ihlal ettiği belirtildi.
Açıklamada, “İnsan hayatı ve bölgenin çevresel dengesi açısından ciddi riskler taşıyan nükleer tesislerin bombalanması, küresel istikrarı tehdit eden ve öngörülemez sonuçlara yol açabilecek son derece sorumsuz bir tırmanmadır. Bu durum, uluslararası barışa yönelik doğrudan bir tehdittir.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Venezuela’nın, İran halkıyla “dayanışma” içinde olduğu vurgulanan açıklamada, “Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti, ABD ordusu tarafından, İsrail Devletinin talebi üzerine, İran İslam Cumhuriyeti’ndeki Fordow, Natanz ve İsfahan nükleer tesisleri de dahil olmak üzere çeşitli hedeflere yönelik gerçekleştirilen bombardımanı kesin ve kararlı bir biçimde kınamaktadır.” ifadelerine yer verildi.
